Dag 13, dinsdag 24 april 2012.

Programma vandaag: Vallei der kleuren en Karnak.

Vallei der kleuren.

Het eerste gedeelte van deze dag stond niet op het programma wat voorheen was afgesproken.
Echter zoals al aangehaald op dag 7 van deze reis, had ik tijdens een gesprek tussen Olette en iemand anders opgevangen dat er zoiets bestond als de 'Vallei der kleuren', zoals al gezegd bleek dit een bijnaam te zijn voor Malkata en dat zij daar binnenkort eens een kijkje wilden gaan nemen. Dit trok uiteraard mijn nieuwsgierigheid en ik vroeg dus of ik mee mocht. Uiteindelijk was dat na enig overleg tussen mijn deskundige reisleidster en de andere persoon, wiens naam niet genoemd kan worden i.v.m. geheimhouding geen probleem.
Goed na een rit van ongeveer een half uur kwamen we aan in dit nog onontgonnen gebied.
Allereerst brachten we een bezoek aan een kleine Isistempel, voorwaar net op tijd want nog geen 10 minuten later arriveerde er een Amerikaans team dat deze tempel de komende maanden, zo niet jaren gaat opknappen. Waren ze dus eerder geweest dan was het naar aller waarschijnlijkheid absoluut niet meer mogelijk geweest om hiervan foto's te nemen.

Foto's Isistempel en van het paleis van Amenhotep III.

5 minuten verder komen we aan bij wat ooit het paleis was van Amenhotep III, je leest het goed inderdaad, een paleis op de Westelijke oever van de Nijl (Ter info dit is echt uitzonderlijk). En helaas heeft men hier tot nu toe nog niets mee gedaan, en gezien de oppervlakte die dit paleis beslaat, dan ligt hier nog heel wat om op te graven.
Ook aan de andere kant van de weg tegenover het paleis dus ligt nog een zeer interessant object, namelijk een grote tempel.. Hopenlijk gaan de Fransen die hier al geruime tijd een kamp hebben hier snel aan beginnen, want deze site heeft meer dan genoeg potentie, ook al ziet het er nu niet uit. Ik kan wel zeggen dat ik het intrigerend vond om hier als eerste of in ieder geval als één van de eerste toeristen te mogen zijn.
Helaas konden we niet nog iets verder doorgaan hier, want enigzins verder (4 uur lopen) zijn een aantal tombes ontdekt van prinsen uit de 18de dynastie, maar ene Zahi Hawass heeft verboden in de tijd dat zijn woord nog wet was, dat men daar sowieso als toerist maar ook niet als egyptoloog toegang heeft, om de doodeenvoudige reden dat hij met de eer van deze herontdekking wil gaan strijken.

Tempels van Karnak.

Na bovenstaand heb ik nog een bezoek aan de tempels van Karnak gebracht en getuige de iets meer dan 400 foto's was dit meer dan de moeite waard. Aangezien ik in de gelukkige omstandigheid verkeer dat ik hier ook al in 2006 een keer ben geweest, dacht ik eigenlijk van hmm, even er doorheen lopen en klaar is Kees. Maar niets is minder waar, want dankzij Olette kreeg ik niet alleen de geijkte dingen voor de toeristen te zien en kwamen ook de andere aspecten van de tempels van Karnak aan de beurt. Helaas was alleen het gedeelte van de tempel gewijd aan de god Ptah wegens restauratie gesloten. Maar dan had ik waarschijnlijk nog een honderdtal foto's meer moeten nemen wat overigens ook geen probleen is, lang leve het digitale tijdperk op dit gebied.

Foto's Karnak deel 1, klik op de ticket.

De bouw van de Karnak tempel is begonnen tijdens de regering van Koning Sesosstris I uit de 12de dynastie, hij regeerde van ca. 1963 tot 1916 v. Chr.
De tempel is gewijd aan Amon zijn vrouw Moet en hun zoon Chonsoe. Tesamen vormen zij de triade van Thebe.
In het Middenrijk werd Amon steeds belangrijker en tijdens de start van het Nieuwe Rijk nog meer.

Er is alles bijelkaar 2000 jaar gebouwd, verbouwd, en weer afgebroken aan deze tempel, oorspronkelijk was de god Montoe hier de belangrijkste god en zijn tempel ligt aan de noordzijde van het Karnak complex. De tempel is er eigenlijk naast gebouwd. De oppervlakte van het gehele terrein is 1500 bij 800 vierkante meter.
En behalve de eigenlijke tempel die in het verleden de naam Ipet-Soet had, wat betekent de meest uitverkoren plaats, staan er nog veel meer tempels en kapellen op het terrein.
Ook Moet had haar eigen tempel maar die ligt wat meer naar het zuiden na de 10de pyloon.
Chonsoe had ook een eigen tempel, op het hoofdterrein in de zuidhoek.

Foto's Karnak deel 2, hypostylenhal.

Voordat we de tempel betreden, lopen we eerst door een sphinxen allee. Voor deze sphinxenallee lag een kade waar de barken van de koningen aanmeerden, waar nu een houten brug overheen gaat. De kade zoals hij nu is stamt hij uit de 25ste dynastie. De sphinxen zijn geplaatst door Pinodjem de hogepriester onder farao Smendes I uit de 21ste dynastie. De sphinxen hebben hier ramskoppen.
Verder is er nog een bootschrijn van Psammoethis en Hakoris, beiden van de 29ste dynastie.

De eerste pyloon is gebouwd door Nectanebo uit de 30ste dynastie. Achter de eerste pyloon is de eerste hof en hier is heel wat te zien, vlak achter de muur de van de eerste pyloon staat een barkkapel van Seti II, 19de dynastie.
Hij is gewijd aan de triade en iedere god heeft zijn eigen ruimte.

Ramses III uit de 20ste dynastie heeft hier ook een barkkapel gebouwd die wat groter is uitgevallen, met 2 grote beelden van de koning voor de ingang. Binnen is er een binnenhof met vele beelden van de koning als Osiris.
Achterin zijn 3 vertrekken voor Amon, Moet en Chonsoe.

Taharka (690-664) uit de 25ste dynastie heeft in het midden van de eerste hof  een kiosk gebouwd 1 zuil staat nog geheel overeind en voor de rest nog wat stukken.
De sphinxen die aan de rechterkant liggen komen waarschijnlijk van de sphinxenallee waardoor je naar binnen loopt. Lopend naar de tweede pyloon zien we 2 grote beelden van Ramses II staan, op het beeld aan de linkerkant is ook nog een dochter van Ramses II te zien genaamd Bentana zij staat voor zijn benen.
De 2e pyloon is gebouwd door Koning Horemheb de laatste koning van de 18de dynastie.

Het open lucht museum

We besluiten nu eerst om het openluchtmuseum te bezoeken.
In het openlucht museum zien we allemaal kapellen die de koningen hebben afgebroken om de stenen ervan te herbruiken. Zo zijn de stenen van de Witte kapel van Sesosstris I en de Rode Kapel van Hatsjepsoet en de twee albasten kapellen teruggevonden in de derde pyloon van Amenhotep III.  Ze zijn nu weer in volle glorie te bewonderen. En er worden nog meer kapellen weer herbouwd hier o.a. van Toetmosis IV en een van Amenhotep I.

Foto's Karnak deel 3, het openluchtmuseum.

Na het openluchtmuseum lopen we langs de grote buitenmuur richting de grote hypostylenhal, gebouwd door Ramses II. In totaal zijn er 134 zuilen. De 12 zuilen in het midden zijn een heel stuk hoger dan de andere zuilen deze zuilen vormen een opengeslagen papyrusbloem en zijn gebouwd door Amenhotep III. De zuilen die lager zijn hebben allemaal gesloten kapitelen.

De muren die tussen de 2e en de 3e pyloon lopen zijn gebouwd door Seti I en ook door hem gedecoreerd.
Ramses II heeft de buitenzijde gedecoreerd en hier staat o.a. de slag bij Kadesj op afgebeeld.
Lopend door het middenpad en omhoog kijkend zie je nog resten van ramen die er geweest zijn, de gehele hal was vroeger ook overdekt maar dat is weg.

De derde pyloon is gebouwd door Amenhotep III hij heeft zijn pyloon versierd met scenes uit het Opet-feest.
En Ramses III heeft er verschillende kolommen hiërogliefen onder gezet die heel makkelijk te herkennen zijn door de diepte van de hiërogliefen die alleen voorkomen bij Ramses III.
Vervolgens komen er vier obelisken die gebouwd zijn door  Thoetmosis I en Thoetmosis III, helaas staat er nog maar 1 van overeind en die is van Thoetmosis I. Deze obelisken gaven de oorspronkelijke ingang van de tempel aan.

Foto's Karnak deel 4, de obelisken en meer.

De pylonen 4 en 5 zijn bouwwerken van Thoetmosis I, dit is het oudste gedeelte van de tempel.
Er stonden hier ook papyruszuilen en koningin Hatsjepsoet heeft hier ook nog 2 obelisken neer laten zetten, waarvan er één is afgebroken en daarvan ligt de punt bij het heilige meer, het onderste stuk staat nog op zijn plaats en de andere obelisk staat er nog in zijn geheel.

De 6de pyloon en de voorhof zijn gebouwd door Thoetmosis III, tevens heeft hij hier 2 heraldische zuilen laten neerzetten, met de emblemen van Opper- en Neder Egypte er op.
De lotusbloem is het symbool van Opper-Egypte, het deel van Egypte dat loopt van Minya tot aan Soedan.
De Papyrus is het symbool van Neder-Egypte het deel van Egypte dat loopt van Minya tot aan de Middenlandse zee.

Foto's Karnak deel 5, 6de pyloon en voorhof.

Dan komt er een roodgranieten schrijn  die gebouwd is door Philippos Arridaeus uit de Grieks-Romeinse periode 332-310 v. Chr . Hij heeft deze schrijn gebouwd over de schrijn van Hatsjepsoet en Thoetmosis III heen. Alle verdere gebouwen om deze schrijn heen zijn oorspronkelijk van Hatsjepsoet.
Aan de linkerkant van de schrijn bevind zich het sanctuarium van Hatsjepsoet. Op de buitenkant staat afgebeeld dat de koningin de 2 obelisken aan haar goddelijke vader schenkt. Binnen staan er prachtige gekleurde tekeningen van scenes met de koningin.
Voor de schrijn aan de rechterkant staat ook nog een kapel van Alexander de Grote. En naar links nog 2 beelden die daar door Toetanchamon zijn neergezet.

Hierna komen we bij de centrale binnenplaats dit is echt het alleroudste gedeelte, de zogeheten Ipet-Soet. Hier stond het allerheiligste en daar zijn helaas nog maar 3 enorme stenen van over.
Daarachter ligt een tempel van Thoetmosis III, deze tempel wordt de zogenaamde feestkapel genoemd. In de hypostyle hal zijn nog prachtige kleuren en in een van de kamers erachter staan prachtige afbeeldingen van planten en dieren.

Foto's Karnak deel 6, tempel Thoetmosis III.

Helemaal achteraan staat  een grote poort van Nectanebo I uit de 30ste dynastie. Deze poort staat in de ommuringswal aan de oostzijde en is bijna 20 meter hoog.
Op de terugweg komt u langs het Heilige meer.

Foto's Karnak deel 7, grote poort en meer.

Het heilige meer is gevuld met grondwater. Aan de overkant staan nog de restanten van de huisjes van de priesters. Aan het eind van het meer staat nu de tribune voor het klank en licht spel wat in de avond gehouden wordt.
Helemaal vooraan is een groot plein. Hier vinden we een enorme scarabee van Amenhotep III deze stond oorspronkelijk in zijn tempel van Miljoenen jaren op de Westkant van de Nijl. Hier ligt tevens de punt van de tweede obelisk van Hatsjepsoet, op de top van deze obelisk is een afbeelding van de kroning van Hatsjepsoet door Amon.

We lopen door een doorgang in de muur naar de tweede poort van de tempel, hier zien we de 7de pyloon op dit voorhof is een enorm cache van beelden en alles wat je je maar kan bedenken wat er in de tempel stond er zijn in totaal zo'n 17.000 objecten gevonden. Het cache is in 1903 door Georges Legrain gevonden.
Helaas waren de houten objecten allemaal zwaar beschadigd door het grondwater. En de bronzen objecten waren allemaal zwaar aangetast. De stenen beelden en steles hebben het allemaal goed doorstaan. De priesters in de tempel moesten altijd alle nieuwe spullen accepteren en op een gegeven moment wordt het dan wat vol. Vandaar dat ze de oudste beelden en spullen in dit cache hebben gestopt.
De 7de pyloon is gebouwd door Thoetmosis III. En naast deze pyloon had hij ook nog een albasten schrijn.

De 8ste is gebouwd door Hatsjespoet en de 9de en 10de hebben we te danken aan Horemheb.

Tussen de 9de en de 10de pyloon in staat nog een tempel voor het Heb-Set feest van Amenhotep II. Die stond er dus al voor de pylonen werden gebouwd.

Op de 10de pyloon staan prachtige afbeeldingen van dieren. Deze pyloon is voor een groot gedeelte gebouwd met blokken van een tempel van Echnaton, niet verbazingwekkend aangezien Horemheb degene was die de grote Amarna opruiming heeft gehouden.

Foto's Karnak deel 8.

Chonsoe tempel.

Ramses III uit de 20ste dynastie is gestart met de bouw van de tempel voor Chonsoe de zoon van Amon en Moet
De tempel staat in het zuidwesten van het het complex. Ook verschillende andere Ramsesiden hebben er aan gebouwd, in de buitenmuur staat een prachtige propyloon gebouwd door Ptolemaeus III Euergetes. De poort is bekend onder de naam Baab el Amara.

Foto's Karnak deel 9, Chonsoe tempel en meer.

Hiervoor ligt een sfinxenallee die loopt richting de Moet tempel en daar samenkomt met de allee die van de Moet tempel afkomt en dan doorgaat naar de Luxortempel. De Sfinxen die op de allee stonden hadden Ramskoppige hoofden. In de tempel staat ook nog een mooi beeld van een Baviaan waar de naam van Seti I in staat.
Achterin is een kamer de z.g.n. kleurenkamer, in deze kamer staan prachtige afbeeldingen van de koning en verschillende goden in schitterende kleuren.

Foto's Karnak deel 10, de kleurenkamer.

Na deze, ben bang dat ik wederom in herhaling val, zeer indrukwekkende dag was het tijd voor restaurant "Broodje Holland" alwaar ik heb genoten van een heerlijke groentesoep met aansluitend een geweldige sate met friet, echt top. Uiteraard ook met een lekker koud biertje erbij.